Kennisdelen, alweer?
Het klinkt misschien standaard: kennisdelen. Toch is dat wat ons slimmer maakt. Dat geldt ook voor de energietransitie. Hoe je van idee naar uitvoering gaat is belangrijk voor iedereen die zich ermee bezighoudt. Dus; pionieren, leren, uitvoeren, bijsturen en weer delen: oftewel de transitie. Leren van de praktijk daar draaide het om deze middag voor voornamelijk bestuurders.
Poptaslot uit 1512 verwarmen met aquathermie
Voor dit eeuwen oude slot wordt de warmte uit de slotgracht gebruikt. Hilde van Werven en Gunnar Boon lieten zien hoe erfgoed en duurzaamheid elkaar kunnen versterken. Het slot en de omliggende gasthuizen worden verwarmd d.m.v. een gesloten systeem – volledig elektrisch, met lage temperatuurwarmte en eigen opwek. Het project kwam nogal wat hobbels in de weg naar uitvoering tegen. Vragen uit het publiek over die hobbels waren welke zijn dan de grootste. Dat is dan bijvoorbeeld de inzet van wind- en zonenergie. En aansluitingen op het energienet, vergunningen en ook de afstemming met leningen en subsidies vormen nog steeds een belemmering. De belangrijkste oproep van de initiatiefnemers: maak procedures eenvoudiger voor lokale initiatieven.
Warmtetransitie in Súdwest-Fryslân
Michiel de Wit deelde de aanpak van de warmtetransitie in gemeente Súdwest-Fryslân (SWF). Pilots in de wijk ‘t Eiland en het dorp Heeg kregen geen vervolg. De gemeente leerde er wel veel van. Bijvoorbeeld over hoe in de loop van het project de rol van de gemeente veranderde. Heeg begon als burgerinitiatief en de gemeente was toen faciliterend. Toen de plannen concreter werden moest de gemeente meer regie nemen. Het was een belangrijke les. Maak vanaf de start duidelijke afspraken, over bijvoorbeeld wie waarvoor verantwoordelijk is. Michiel deelde ook zijn kijk op de veranderende wettelijke context (WCW en WGIW) en de zoektocht naar nieuwe vormen van samenwerking. Ook over de grens, met onder andere Denemarken, waar al wat meer aquathermie expertise zit. De gemeente liet ook een warmtepotentiekaart ontwikkelen. Die laat zien dat er veel potentie is en een bronnenmix onvermijdelijk. Waar buitenlands gas ingeruild kan worden voor lokale warmtebronnen. Mooi om nog te laten zien was het concrete voorbeeld van Bolsward. Die helpt bij beleidsvorming maar toont ook dat ruimtelijke inpassing en financiële haalbaarheid zorgvuldige afweging vragen. Andere onderwerpen die positief meespelen zijn de werkgelegenheid en het stimuleren van de lokale economie, met kansen voor technici, bouwbedrijven en installateurs. De ideale wereld in Súdwest-Fryslân: Betaalbare en toegankelijke warmte én behalen klimaatdoelen.
Baard pilot aquathermie
Gerk Jan Kuipers (gemeente Leeuwarden) is met het dorp Baard bezig met een duurzaamheidsproject. 5 huizen en een school worden verwarmd door een collectief aquathermiesysteem met een innovatieve energiedamwand. Op de damwand zit het aquathermiesysteem al gemonteerd. De walbeschoeiing is daarmee ook meteen vernieuwd. Het kleine dorp maakt ook de sociale dynamiek zichtbaar: waar belangen, gevoeligheden en draagvlak door elkaar heen lopen. Het eigenaarschap van het systeem loopt via een VvE-constructie, waarbij de gemeente de eerste vijf jaar investeringsrisico’s draagt. De damwand techniek is veelbelovend en de levensduur lang. Toch blijft ook hier de oproep: stroomlijn procedures en maak het proces voorspelbaarder – juist voor kleine initiatieven. Ook eigen energie opwek met zon of wind zou mogelijk moeten worden. Op dit moment zijn de vergunning aanvraag en aanbesteding onderweg. Mogelijk start nog dit jaar de uitvoering. Het oppervlaktewater wordt gemonitord door het installeren van sensoren.
West-Terschelling – ambitie versus haalbaarheid
Jeroen Bos (gemeente Terschelling) presenteerde het project in West-Terschelling, dat de potentie van zeewater-aquathermie (ZLT-net) onderzoekt. Hoewel de technische mogelijkheden aanwezig zijn, vormt de financiële haalbaarheid op dit moment een te grote uitdaging. Het heeft alles te maken met onderliggende rekenmodellen en de looptijd van investeringen.
Naar de echte warmtebron!
De dag werd afgesloten met een bezoek aan het projectbureau van Eigen Warmte Balk onder leiding van Goffe Venema. Waar Goffe de must van een fysiek informatiepunt benadrukte. Toen ging het gezelschap naar de woningen die meedoen. Ze zijn van Dynhus en Yeb Tiemensma gaf uitleg. Tot slot een bezoek aan de toekomstige warmteleverancier AVK Plastics. Waarmee de bijeenkomst niet alleen in woorden maar ook in daden een verbinding maakte tussen leren, doen en delen.
Wie
Gilles de Groot (Waterprof) de gespreksleider, presentaties kwamen van Dirk Blom (projectleider Wetterwaarmte), Hilde van Werven en Gunnar Boon (Poptaslot), Michiel de Wit (gemeente Súdwest-Fryslân), Gerk-Jan Kuipers (gemeente Leeuwarden), Jeroen Bos (gemeente Terschelling), Goffe Venema (Eigen warmte Balk) Yep Tiemensma (Dynhus) AVK Plastics (restwarmteleverancier) Publiek: bestuurders in Fryslân en betrokkenen bij Wetterwaarmte
Wat praktijkverhalen; Waar Balk; Waarom leren van ervaringen
